BIAŁY OLEANDER, Janet Fitch

Janet Fitch w swojej powieści „Biały Oleander” opowiedziała historię matki (Ingrid) i córki (Astrid). Historię, która w sugestywny sposób pokazuje świat widziany oczami dwóch, całkiem różnych kobiet. Matki, klasycznej piękności i poetki w jednym, która wierzy, że piękno jest potęgą świata. Matki, która uczy swoją córkę, że nie ma miłości, nie ma przyjaźni, a ludzi należy traktować z rezerwą. Mówi, że „są Wikingami”, że nic ich nie potrafi zniszczyć.

Powieść z morderstwem w tle

Astrid początkowo poddaje się wpływom matki. Jest wrażliwym dzieckiem o artystycznej duszy, które godziny spędza malując w swoim notatniku. Jest cicha i skromna, przez co nie ma przyjaciół. Jest bardzo zżyta z matką. Matką, która skrywa mroczną tajemnicę. Tajemnicę, która wychodzi szybko na jaw. Jej matka jest morderczynią.

Opowieść o skomplikowanej relacji

Matka i córka. Odwieczna korelacja dwóch istnień, zespolona więzami krwi i przywiązaniem tutaj rozpatrywana jest w kontekście czynów matki. Widzimy jak Astrid dojrzewa i zmienia swoje nastawienie. Gdy Ingrid trafia do więzienia, Astrid tuła się po domach zastępczych i ośrodkach dla młodzieży. Nigdzie nie może zagrzać miejsca na dłużej. Piętno zaborczej matki jest zbyt duże, potrafi oddziaływać na innych i niszczyć. Ingeruje w życie Astrid, nawet zza więziennych krat.

„Biały Oleander” jest przede wszystkim powieścią, która pokazuje świat w nader realistycznej odsłonie. Pełna metafor, celnie opisuje rzeczywistość. I relacje międzyludzkie. Zwłaszcza Astrid, która powoli przechodzi metamorfozę. Zmienia się, otwiera na świat i ludzi wokół. Cierpi i podejmuje decyzje, które w konsekwencji wpływają na całe jej przyszłe życie. Ta przemiana z kolejnymi latami jest niesamowitym przedstawieniem o dojrzewaniu, nienawiści i miłości. To swoista droga, którą przejść musi nasza bohaterka.

Opiekunowie Astrid, wszyscy razem tworzą gabinet osobliwości, jakiego nie powstydziłoby się żadne wesołe miasteczko. Neofitka Starr, która na dziewczynce skupia swój żal do świata za nieudane życie w oparach alkoholu. Marvel, dla której Astrid miała być popychadłem do wszystkiego. Olivia – opiekunka duchowa. Amelia – argentyńska arystokratka, która z przyjmowania pod swój dach skrzywdzonych dzieci uczyniła popłatny biznes. Claire – najsłabsza z nich wszystkich, dająca dziewczynie szczęście, ale i wykorzystująca ją jako zabezpieczenie przed rozpadem swojego życia. Rena– rosyjska emigrantka grzebiąca po śmietnikach.

Matka odebrała jej dzieciństwo, odebrała jej prawo do normalnego dorastania, a kolejne kobiety nie chciały jej go stworzyć. Nie może mieć, więc innej życiowej filozofii, niż wola i konieczność przetrwania. Dla Astrid nie ma do tego innej drogi niż poprzez seks, narkotyki i rock’n’roll.

Metafora

Metaforą, którą możemy rozpatrywać pod różnymi kontami, jest tytułowy Oleander. Trujący kwiat, który posłużył za narzędzie zemsty staje się jednocześnie metaforą matki i córki. Ingrid jest toksyczna, kusząca i niebezpieczna a przy tym również piękna. Poetka jest jedną z najbardziej fascynujących kobiet, jakie stworzyła literatura. Nie jest sympatyczna, nie budzi współczucia, ale, w pewnym sensie czytelnik podziwia ją tak samo, jak jej córka. Jest coś w tej lodowatej piękności, co każe nam wielbić potomkinię barbarzyńców, którzy splądrowali Rzym. Ma ona ściśle ustaloną filozofię życiową, która każe zawsze, wszędzie i pomimo wszystko, być sobą.

Oleander jest też metaforą niewinności, która została splamiona poprzez żądze i oczekiwania innych. Zbrodnie i decyzje. Niewinność Astrid rozpada się z każdym rozdziałem.

Podsumowanie

„Biały Oleander” to zapadająca w pamięć powieść. Powieść, której się nie zapomina. O relacjach międzyludzkich, o dorastaniu, o drodze do wybaczenia, o zemście i krzywdzie. To także opowieść o sztuce i artystach. Astrid, ofiara na ołtarzu muz i jej matka – Ingrid, kolejna niezrozumiana artystka. Idąc tym tropem, „Biały Oleander” to także książka o dojmującej obcości i samotności, z której się nie wyrasta.

Janet Fitch sprawiła, że ta powieść jest pełna życia, wiarygodna. Przedstawiła doskonały portret psychologiczny bohaterów, nacechowała ich silnymi charakterami, ostrymi krawędziami. Każdy ma swoją historię, swoje granice.

Na podstawie powieści powstał również film, który nie odbiega klimatem i kunsztem od swojego pierwowzoru. Jest to jedna z tych adaptacji, która dorównuje książce. I jest piękna, piękna muzycznie, aktorsko i zdjęciowo.

Seria: Kameleon
Wydawnictwo: Zysk i S-ka
Data wydania: 30 października 2001
ISBN: 8372987106
Liczba stron: 428

„Biały Oleander” jest trochę szorstką historią, ale niezwykle wciągającą i pozwalającą na godziny refleksji. I jest to jedna z moich ukochanych powieści. Polecam szczerze!

---

Zdjęcia via: Piterest